Biển Đức tuyên bố từ chức do tuổi cao vào tháng 2 năm 2013.[9][10] Vào ngày nghỉ hưu có hiệu lực, ông là người lớn tuổi thứ tư giữ chức vụ giáo hoàng với 85 năm và 318 ngày tuổi.[11][12]

Ông công bố ý định từ chức bằng tiếng Latinh tại Điện Tông Tòa ở Sala del Concistoro vào một buổi sáng sớm ngày 11 tháng 2 năm 2013, tức Ngày Người bệnh Thế giới, một ngày lễ thánh của Vatican. Cuộc họp mặt là để công bố ngày phong thánh cho 800 vị tử đạo Công giáo,[13] Antonio Primaldo và các bạn tử đạo, cũng như các nữ tu người Mỹ Latinh Laura Montoya Upegui và María Guadalupe García Zavala.[14][15] Tại buổi lễ được gọi là "Công nghị phong thánh cho các vị tử đạo thành Otranto", ông nói với những người có mặt rằng mình đã đưa ra "một quyết định có tầm quan trọng lớn đối với sự sống của giáo hội".[2][16] Trong một tuyên bố, Biển Đức đã nhắc đến sức khỏe ngày càng xấu đi của mình do tuổi già và những đòi hỏi về thể chất và tinh thần đối với giáo hoàng. Ông cũng tuyên bố sẽ tiếp tục phục vụ giáo hội "thông qua một cuộc sống thánh hiến cho việc cầu nguyện".[7]

Hai ngày sau, Biển Đức cử hành thánh lễ công khai cuối cùng của mình, Thứ tư Lễ Tro kết thúc khi các giáo dân "reo mừng làm điếc tai trong vài phút"[17] trong lúc giáo hoàng rời Nhà thờ Thánh Phêrô.[18] Ngày 17 tháng 2 năm 2013, bằng tiếng Tây Ban Nha, Giáo hoàng Biển Đức yêu cầu đám đông cầu nguyện trước Quảng trường Thánh Phêrô cho bản thân và vị giáo hoàng mới.[19]